Mini Atlas Xeobotánico de Galicia

O Parque Natural da Baixa Limia e Serra do Xurés sitúase na comarca da Baixa Limia, no extremo sudoccidental da provincia de Ourense, facendo fronteira con Portugal . É unha zona pouco habitada formada por un conxunto de serras que consitúen unha unidade coas serras limítrofes portuguesas. O espazo está atravesado polos vales do río Limia , que contén depósitos aluviais cuaternarios, e outros ríos e regatos que forman belas fervenzas e pozas. Ademais a Serra do Xurés é atravesada parcialmente polos encoros de Lindoso e do Salas. Parque Natural Xurés

A situación do parque permitiu que chegara ata aquí a última glaciación, hai entre os 100 000 e 12000 anos, sendo a área española onde os sinais da modelaxe glaciar e periglaciar acadaron unha menor altitude (550m).

A climatoloxía dos últimos milleiros de anos, xunto coa situación do parque e os seus abruptos rochedos graníticos condicionaron grandemente o desenvolvemento da vexetación arbórea. Ademais a actividade do ser humano influíu decisivamente na composición vexetal actual; o pastoreo, as queimas para a creación de pastos e as cortas foron erosionado os solos destas serras ata atopárense moitas zonas en rocha viva. E as repoboacións forestais con piñeiro tampouco axudaron a conservar a súa enorme biodiversidade debido a súa situación de contacto entre o mundo húmido atlántico e o mundo mediterráneo. Así pois case a metade da superficie do parque está cuberta por hábitats seminaturais constituídos por distintos matos e pastos. Non obstante, en vales encaixados consérvanse solos profundos que permitiron o mantemento de pequenas manchas de bosques como no Barranco de Olelas ou nos cumios e chaos superiores da serra.

Flora

No interior dos cursos de auga aparece a vexetación característica deles, coma as herbas de prata.

Ao carón dos ríos e regatos aparece o bosque de ribeira, con ameneiros, salgueiros e freixos.

Nas ladeiras baixas preto dos vales, aparece a carballeira con xilbarda no seu sotobosque. Nela aparecen outras árbores coma castiñeiros, sanguiños, abeleiras ou castiñeiros e nas partes baixas atópanse árbores máis termófilos coma loureiros, érbedos e sobreiras. Desgraciadamente esta zona está bastante explotada con piñeiros de repoboación.

Máis arriba, nas zonas máis umbrías sitúase a carballeira con arandeira no seu sotobosque mentres que noutros ambientes máis continentais e a maior altitude atópanse pequenas formacións de carballo cerquiño e bidueirais de Betula celtiberica acompanados dalgún teixo, acivro e cancereixos.

Ademais hai pequenos rodais de enciñar e nos arredores das aldeas existen soutos de castiñeiros.

Os matos substitúen ao bosque en distintas partes do parque natural; dependendo da altitude, orientación e substrato os matos serán de distinto tipo:

Nos cumios máis altos o mato característico é o piornal de Genista florida, as xestas Cytisus purgans, Cytisus striatus e as uces brancas.
Substituíndo aos bosques de cerquiño aparece o mato de uz moura con carqueixa. Nos seu claros aparece o lirio do Xurés (Iris boissieri) un lirio endémico galaico-portugués en perigo crítico de extinción, que se atopa aquí, no LIC de Ancares-Courel e en Carnota – Monte Pindo.

Outros hábitats de interese son:

As turbeiras elevadas e matos de brañas.
Os rochedos silíceos con vexetación pioneira tipo pasto, no que se atopan dúas especies de herba de namorar en perigo de extinción, a Armeria humilis subsp. odorata e Armeria humilis subsp. humilis, aínda máis rara.