MATEMATIKA Arloa
Irakasleentzako gida
AurkezpenaOrientabideakOrientabideakOrientabideakProgramazioaProgramazioaProgramazioaProgramazioaOinarriakOinarriakOinarriakOinarriakOinarriakOinarriak
1 de 14
0%
Aurkibidea
Kredituak
Kredituak
© Itinerarium 2011

ZUZENDARITZA: Narcís Vives
KOLABORATZAILEAK:

  • PRODUKZIO-ZUZENDARITZA: Antonio Cara
  • EDUKI-ZUZENDARITZA: Mª Cristina Pérez eta Magdalena Garzón
  • MATEMATIKA ARLOAREN KOORDINAZIOA: José Orenga
  • ZUZENDARITZA TEKNIKOA: Maite Vílchez
  • EGILEA: Laura Zingaretti eta José Orenga
  • GAZTELERAZKO BERTSIOAREN ESTILO-ZUZENKETA: Anna Betriu eta Joan Martín
  • EUSKARARA ITZULPENA: Bakun itzulpen eta argitalpen zerbitzuak, s.l.
  • MAKETAZIOA: Maite Vílchez eta Miquel Gordillo

Aurkezpena

PROPOSAMENA TESTUINGURUAN KOKATZEA

Iturria: http://www.armada15001900.net/p4ima11.jpeg

Ikasleek web-orri bat aztertu, eta historian zehar denbora neurtzeko erabilitako tresna batzuei buruzko informazioa jasoko dute. Gero, denbora neurtzearekin loturiko aurkezpen bat ikusiko dute; beste aurkezpen batean, berriz, eguneko denbora neurtzeko zer sistema erabiltzen den ikasiko dute. Jarraian, ikasitako guztia oinarritzat hartuta, denborarekin loturiko problemak ebatziko dituzte, eta horretarako, unitate-aldaketak, batuketak eta kenketak egin beharko dituzte.

JARDUEREN SEGIDA

A etapa. Sarrera

1. jarduera. Historian zehar denbora neurtzeko erabilitako tresnak. Erlojua. Orduen, minutuen eta segundoen arteko baliokidetasunak.

B etapa. Garapena

2. jarduera. Nola banatzen da denbora egun batean? Problema bat ebaztea.

C etapa. Bukaera eta ebaluazioa

3. jarduera. Aurreko jardueretan ikasitako kontzeptuen bidez problemak ebaztea: eskolako festa antolatzea.

  • Arloa: Matematika.
  • Gaia: Denbora-neurriekin loturiko problemak ebaztea.
  • Unitate didaktikoa: Denbora neurtzea
  • Maila: Lehen Hezkuntzako 5. maila.
  • Saio kopurua: 3

IBILBIDEA

Gida honek atal hauek ditu:

Orientabideak

Orientabide metodologikoak

1. jarduera. Orduen, minutuen eta segundoen arteko baliokidetasunak (saio bat)

Jarduera egiten hasi baino lehen, ikasleek web-orri bateko informazioa aztertu beharko dute: historian zehar denbora neurtzeko erabilitako tresna batzuei buruzko informazioa aztertuko dute. Jardueran, tresna bakoitzaren deskribapen laburra adieraziko dute taula batean. Lana errazteko, zenbait taldek tresna bat soilik lantzea komeni da, eta gero, bateratze-lana egitea.

Horren ondoren, zenbait diapositiba ikusiko dituzue, hauek, adibidez, ikasleak denbora-neurriak eguneroko bizitzan non agertzen diren ohar daitezen. Beste diapositiba batzuen bidez, orduen, minutuen eta segundoen baliokidetasunak zein diren eta unitate-aldaketak nola egiten diren ikasiko dute. Diapositiba horietan, halaber, erloju digitalen eta analogikoen arteko desberdintasunak zein diren ikusiko dute ikasleek.

Amaitzeko, jarduera batzuk datoz, ikasleek denbora-unitateen aldaketak egiteko. Erloju digitalekin eta analogikoekin loturiko jarduerak ere badaude.

1. jarduera

2. jarduera. Nola banatzen da denbora egun batean? (saio bat)

Gero, binaka egin beharreko jarduera bat dator, eta ikasleek bi saioetan ikasitakoa aplikatu beharko dute. Denbora-unitateen (orduak, minutuak eta segundoak) aldaketak egin beharko dituzte, eta batuketa eta kenketa soilak kalkulatu. Ikasleek beren kasa egin beharko dute jarduera, baina zalantzak badituzte, oso garrantzitsua da laguntzea.

2. jarduera

3. jarduera. Eskolako festa antolatzen (saio bat)

Proposatutako azken jarduera ere binaka egitea komeni da. Egokiena da ikasleek lana beren kasa egitea, baina beharrezkoa denean, lagundu egin behar zaie.

Azken saioko galdera batzuk erantzun irekikoak dira. Jarduera amaitu baino lehen, ikasleek ikaskideei azalduko diete zer egin duten.

3. jarduera

Orientabideak

Erantzunak

1. jarduera. Orduen, minutuen eta segundoen arteko baliokidetasunak (saio bat)

Jarduera erantzun irekikoa da, baina talde guztiek txosten bat egin beharko lukete testu-prozesadorearen bidez, erantzunak biltzeko.

  • Aipatu gizakiak historian zehar denbora neurtzeko erabili dituen tresnetako batzuk.

    Hona hemen historian zehar denbora neurtzeko erabili izan diren zenbait tresna: klepsidrak, harea, ur eta su bidezko erlojuak, eta itzalen eta astroen bidezkoak.

    • Gaur egun, zein dira denbora neurtzeko erabiltzen diren elementurik ohikoenak?

      Gaur egun denbora neurtzeko gehien erabiltzen den tresna erloju analogikoa da.

      • Deskribatu labur-labur nola funtzionatzen zuten ur, harea eta su bidezko neurketa-tresnek.

        Tresna

        Deskribapena

        URA

        Klepsidrak edo ur-erlojuak gauez erabiltzen ziren, batik bat. Ura buztinezko ontzi batean jartzen zuten, neurri jakin bateraino; ontziak zulo bat izaten zuen hondoan, likidoa abiadura jakin batean irten zedin; ontzia, beraz, denbora jakin batean hustuko zen. Zenbait marra egiten zituzten ontzian, urte-sasoi bakoitzeko orduak adierazteko.

        Ur-erlojuak atenastar eta erromatar auzitegietan ere erabili zituzten, hizlariei egokitutako denbora adierazteko, eta erromatarrek kanpaina militarretan ere erabili zituzten.

        Ur-erlojua denbora neurtzeko tresnarik eraginkorrena izan zen mende askoan.

        HAREA

        Harea-erlojuek ur-erlojuek bezala funtzionatzen zuten. Erlojua prestatzen zuten harea abiadura jakin batean irten zedin; denbora jakin batean, alegia. Harea beirazko ontzi batean jartzen zuten, eta ontziari buelta ematen zioten azken harea alea igaro eta gero.

        Batzuetan, harea-erlojuak nabigazioan erabili zituzten, itsasontzian zeudenean lanaldia zehazteko.

        SUA

        Denbora-kandelak erromatarrek erabili zituzten. Kandelei zenbakidun marka batzuk egiten zizkieten, eta kandela erre ahala, markei erreparatzen zieten, zenbat denbora igaro zen jakiteko.

        • Deskribatu labur-labur nola funtzionatzen zuten itzalen eta astroen bidezko neurketa-tresnek.

          Tresna

          Deskribapena

          ITZALA

          Eguzki-koadranteak eguzki-erlojuak dira: Eguzkiaren mugimenduak gainazal batean egiten duen itzalaren luzerari erreparatu behar zaio denbora neurtzeko; gainazalak zenbakizko eskala bat izaten du, ordua adierazteko.

          Halako lehen erloju ezaguna egiteko, barra soil bat lurrean sartu zuten, lurrarekiko zut, eta hala, Lurraren ardatzarekiko lerro paraleloa osatzen zen. Sortutako itzalaren luzerari eta posizioari esker, egunetik gauera pasatzeko puntuak kalkula zitezkeen, baita solstizioak ere. Lurrean, barraren inguruan, eguneko orduak markatzen zituzten.

          ASTROAK

          Tresna honek izarren espazioko higidura hartzen du kontuan denbora neurtzeko. Antzina-antzinako zibilizazioek erabiltzen zuten.

          Koadranterik ezagunena Stonehenge-koa da. Ingalaterraren hegoaldean dago, eta K.a. 1900. urtekoa da. Harrizko zirkulu izugarri horrek lau egitura nagusi zituen eta Eguzkia gurtzeko santutegia izan omen zen. Zenbait harri ilargialdi jakin batzuekin lerrokatuta ere bazituzten.

          • Deskribatu labur-labur nola funtzionatzen duten denbora neurtzeko erlojuek.

            ERLOJUAK

            Erlojuak Erdi Aroaren bukaeran agertu ziren, XIII. mendean. Lehen makina industrialtzat hartzen dira. Lehendabiziko erlojuak ez ziren zehatzak eta 15-30 minutu atzeratzen ziren eguneko.

            Ordua adierazteko orratza zuten erlojuak XV. mendean agertu ziren, eta mende bat geroago, lehen erloju txikiak egin zituzten, zaku-erloju izenekoak. Aurrekoek pisuak erabiltzen zituzten, eta azken horiek, berriz, malgukiak.

            XVII. mendean, Christiaan Huygens zientzialari holandarrak pendulu-erlojua asmatu zuen, eguzki-erlojua bezain zehatza, gutxi gorabehera. Penduluak grabitate-indarraren eraginez funtzionatzen zuen, batik bat, eta oso-oso zehatza zen: segundoak ere neurtzen zituen.

            1721. urtean, Grahamek erlojuen arazo bat konpondu zuen; hauxe, hain zuzen ere: orduak aldatu egiten ziren, tenperatura igo egiten zelako erlojuen barruan. Hori konpontzeko, merkurio-anpulu txiki bat sartu zien zenbait erlojuri, eta hala, erloju horiek segundo bateko aldea bakarrik zuten egunean.

            XIX. mendean, lehen erloju elektrikoa asmatu zen: erloju horren pendulua ez zen grabitatearen eraginez mugitzen, bateria batek elikatutako elektroiman baten bidez baizik. Teknika hori Warrenek hobetu zuen XX. mendean.

            • Testu-fitxategian, idatzi nola esaten zaion eguneko denbora neurtzeko erabiltzen den sistemari. Beste zer egoeratan erabiltzen da neurketa-sistema hori bera? Eman adibide bat.

            Sistema hirurogeitar esaten zaio eguneko denbora neurtzeko erabiltzen den sistemari.

            • Testu-prozesadorearen bidez, egin eskema bat, orduen, minutuen eta segundoen arteko baliokidetasunak adierazteko.

            1 ORDU =

            60 MINUTU

            1 MINUTU =

            60 SEGUNDO

            1 ORDU=

            60 X 60= 3.600 SEGUNDO

            • Egunak 24 ordu dituela kontuan hartuta, kalkulatu kalkulagailuaz zenbat minutu dituen egun batek eta erregistratu testu-prozesadorean.

            Ordu batek 60 minutu dituenez, egun batek minutu hauek ditu: 24 ordu x 60 minutu= 1.440 minutu.

            • Zenbat segundo ditu egun batek?

            Egun batek 1.440 minutu dituenez, eta minutu batek 60 segundo, egun batek 86.400 segundo ditu.

            • Deskribatu labur-labur nola funtzionatzen duten eguneko denbora neurtzeko gaur egun erabiltzen diren tresnek:

            • Erloju analogikoek.

            Erloju analogikoek orratz batzuk dituzte, eta orratz horiek 1etik 12ra arteko tartean ibiltzen dira, orduak adierazteko. Erloju analogikoek hamabi ordu baino ez dituzte adierazten. Baina egunak hogeita lau ordu dituenez, 13:00ak arratsaldeko ordu bata dira, eta erloju analogikoetan, orratzak goizeko ordu batean bezala daude ordu horretan.

            • Erloju digitalek.

            Erloju digitalek ez dute orratzik, eta orduak zenbakien bidez ematen dituzte. Erloju analogikoak ez bezala, digitalak elektronika digitalaren bidez ibiltzen dira. Erloju analogikoak baino merkeagoak eta zehatzagoak dira. AM letren bidez, ordua goizekoa dela adierazten dute, eta PM letren bidez, berriz, ordua arratsaldekoa dela.

            • Ondoren, erabili kalkulagailua eta erantzun galdera honi: zenbat ordu dira minutu hauek?

            MINUTUAK

            ORDUAK

            140

            2 ordu eta 20 minutu

            1.440

            24 ordu (egun bat)

            930

            15 ordu eta 30 minutu

            690

            11 ordu eta 30 minutu

            • Azken jardueraren bidez, ikasleek orduak erloju analogikoetan behar bezala irakurtzen dituzten ala ez ikusi nahi da. Ikasleek, teorian, ez dute arazorik izan behar jarduera egiteko, ziklo honetan jada orduak irakurtzen ohituta egon behar dutelako. Jarduera hori ez da erantzun irekikoa, eta erantzuna programa berak emango du, ikasleek jarduera egiten dutenean.

            2. jarduera. Nola banatzen da denbora egun batean? (saio bat)

            Lehendabizi, ikasleek eskema arretaz irakurri beharko dute; Jokinen eguneko jarduerak adierazten dituen eskema, hain zuzen ere.

            Gero, erantzun itxiko galderak datoz. Hau da, galderen erantzunak zehatzak dira, nahiz eta kalkuluak egiteko estrategia bat baino gehiago egon.

            • Zenbat denbora ematen du Jokinek goizean bere burua garbitzen?

              • Jokinek 10 minutu ematen ditu goizean bere burua garbitzen.
            • Zenbat denbora behar du Jokinek ikastetxera iristeko?

              • 22 minutu behar ditu.

              • Kalkulu hori batuketa baten bidez egin daiteke. 7:45etik 8etara 15 minutu daude, eta 8etatik 8:07ra, beste 7 minutu: batuketa eginda, 22 minutu.

              • Kenketa bat ere egin dezakete ikasleek, irakasleak erakutsitako algoritmoa erabiliz.
              • Zenbat denbora egoten da Jokin zain, eskolak hasi arte?

                • Aurreko galderan erabilitako irizpide bera erabili behar da. Jokin 23 minutu egoten da zain, eskolak hasi arte.
                • Zenbat minutu egoten da Jokin ikastetxean, eskolako orduak eta eskolen aurretik eta ondoren zain emandako denbora kontuan hartuta? Zenbat ordu dira minutu horiek?

                  • Jokin 280 minutu egoten da goizean ikastetxean; hots, 4 ordu eta 20 minutu. Gero, berriz itzultzean, beste 155 minutu egoten da arratsaldean (2 ordu eta 35 minutu). Jokin guztira 435 minutu egoten da ikastetxean: 7 ordu eta 15 minutu.


                  • Zenbat denbora eman du egun horretan etxeko lanak egiten?

                    • Jokinek 99 minutu eman ditu etxeko lanak egiten.
                    • Zenbat minutu egon da egun horretan abestiak entzuten?

                      • Jokin 15 minutu eta 20 segundo egon da abestiak entzuten.
                      • Zer ordutan hasi da telebistako saiorik gogokoena ikusten?

                        • Jokin abestiak entzun ondoren hasi da telebistako saiorik gogokoena ikusten. 19:30:00 + 0:15:20 = 19:45:20: 19ak 45 minutu eta 20 segundoan.
                        • Zer ordutan joaten da lotara Jokin?

                          • 21:15:00 + 00:24:00 = 21:39:00. Jokin afaldu ondoren joaten da lotara, 21ak eta 39an.

                          3. jarduera. Eskolako festa antolatzen (saio bat)

                          • Gogoratu lehen egunean festa 9:15ean hasi eta 18:45ean amaituko dela. Jarduerak bata bestearen ondoren egingo dira, eta ez dira inoiz bi jarduera batera egingo. Bazkaria 13:00etatik 13:45era izango da. Zenbat jarduera egin daitezke gehienez lehen egunean, jarduera bakoitzak ordu erdikoa izan behar badu?

                          Jarduera erantzun irekikoa da, kalkulua egiteko estrategia bat baino gehiago erabil daitezkeelako.

                          Lehen egunean, festak 9 ordu eta 30 minutu iraungo du, baina 45 minutu bazkaltzeko dira. Horrenbestez, benetako iraupena 8 ordu eta 45 minutukoa izango da; 525 minutukoa, alegia. Jarduera bakoitza 30 minutuan egin behar denez, aukera bat 525 zati 30 egitea da.

                          525 : 30 = 17,5. 17 jarduera edo lantegi egin daitezke, eta horiek guztiek 510 minutu emango dituzte (8 ordu eta 30 minutu); beraz, 15 minutu libre geldituko dira.

                          • Aurreko erantzuna ematean, kontuan izan al duzue atsedenaldiak egin beharko direla? Ordubetetik behin bost minutuko etenaldiak egitea komeniko da, parte-hartzaileak nekatu egingo dira eta.
                          • Aipatutako etenaldiak kontuan izanik, zenbat jarduera edo lantegi egin ahal izango dira gehienez lehen egunean?

                            • Irizpide hori kontuan hartuta, aukera bat baino gehiago daude jarduerak antolatzeko. Hona hemen aukera bat.

                            • Ordubetetik behin 5 minutuko etenaldiak egiten badira, jarduera hauek egin daitezke:

                            09:15 - 10:15. A eta B lantegiak

                            10:15 - 10:20. I. etenaldia

                            10:20 - 11:20. C lantegia eta D jarduera

                            11:20 - 11:25. II. etenaldia

                            11:25 - 12: 25. E eta F jarduerak

                            12:25 - 12:30. III. etenaldia

                            12:30 - 13:00. G jarduera

                            13:00 - 13:45. Bazkaria

                            13:45 - 14:45. H eta I jarduerak

                            14:45 - 14:50. IV. etenaldia

                            14:50 - 15:50. J eta K jarduerak

                            15:50 - 15:55. V. etenaldia

                            15:55 - 16:55. L eta M jarduerak

                            16:55 - 17:00. VI. etenaldia

                            17:00 - 18:00. N eta O jarduerak

                            18:00 - 18:05. VII. etenaldia

                            18:05 - 18:35. P jarduera

                            18:35 - 18:45. Denbora libre

                          Ordubetetik behin 5 minutuko etenaldiak egiten badira, 16 jarduera egin daitezke, 45 minutuko bazkaria, eta 10 minutu libre gelditzen dira.

                          • Bazkaltzeko ordua aldatzea komeniko al litzateke?

                          Galdera hori erantzun irekiko da. 10 minutu libre gelditu direnez, aukera bat da bazkaria luzatzea; 55 minutukoa egitea, alegia. 1. galderan ere, denbora libre gelditu da, eta orduan ere, bazkaria luzatzeko aukera dago.

                          • Egin eskema bat testu-prozesadoreko taula baten bidez, lehen eguneko jarduerak nola antolatu behar dituzuen adierazteko.

                          Kasu honetan ere, 2.1 erantzunak balio du, baina azken galderan bazkaria luzatzeko aukera planteatu dugunez, eskema pixka bat aldatu beharko litzateke. Hona hemen:

                              09:15 - 10:15. A eta B lantegiak

                              10:15 - 10:20. I. etenaldia

                              10:20 - 11:20. C lantegia eta D jarduera

                              11:20 - 11:25. II. etenaldia

                              11:25 - 12:25. E eta F jarduerak

                              12:25 - 12:30. III. etenaldia

                              12:30 - 13:00. G jarduera

                              13:00 - 13:55. Bazkaria

                              13:55 - 14:55. H eta I jarduerak

                              14:55 - 15:00. IV. etenaldia

                              15:00 - 16:00. J eta K jarduerak

                              16:00 - 16:05. V. etenaldia

                              16:05 - 17:05. L eta M jarduerak

                              17:05 - 17:10. VI. etenaldia

                              17:10 - 18:10. N eta O jarduerak

                              18:10 - 18:15. VII. etenaldia

                              18:15 - 18:45. P jarduera

                          • Zenbat ordu iraungo du festak guztira lehen egunean?

                          9 ordu eta 30 minutu.

                          • Lehen egunean, zenbat ordu hartuko dituzte benetan jarduerek, lantegiek eta abarrek? Zenbat minutu dira ordu horiek?

                          Iraupen osoari bazkaritarako denbora (55 minutu) eta etenaldiak kentzen badizkiogu, 8 ordu gelditzen dira; hau da, 60 x 8 = 480 minutu.

                          • Lehen egunean, zenbat ordu beharko dira bazkaltzeko eta etenaldiak egiteko?

                          Ordubete eta 30 minutu beharko dira lehen egunean bazkaltzeko eta etenaldiak egiteko.

                          Orientabideak

                          Baliabideak

                          Writer testu-prozesadorea (Open Office)

                          • Writer

                          OpenOffice.org aplikazio sortako testu-prozesadorea, plataforma anitzetarakoa.

                          http://es.openoffice.org/

                          Beste aplikazio batzuk

                          • Open Office instalatzeko tutoriala

                          http://www.educared.net/softwarelibre/tutoriles/pdf/ openofficeparawindows.pdf

                          Web-erreferentziak

                          • Nola neurtzen dugu denbora? Jarduerak

                          http://ares.cnice.mec.es/matematicasep/a/3/ca3_05.html

                          • Denbora neurtzen

                          http://redescolar.ilce.edu.mx/redescolar/act_permanentes/historia/histdeltiempo/pasado/tiempo/p_midien.htm

                          Programazioa

                          OINARRIZKO GAITASUNAK ETA ARLOAREN BERARIAZKO GAITASUNAK

                          Matematikarako gaitasuna

                          • Ikasgelatik kanpo, eduki matematikoak ikasleentzat garrantzitsuak diren egoeretan erabiltzea.

                          • Pentsamendu induktiboko eta deduktiboko prozesuak aplikatzea.

                          • Elementu, datu eta adierazpen matematikoak dituzten informazioak argi eta zehatz interpretatzea eta adieraztea.

                          • Errealitatea adierazteko eta interpretatzeko teknikarik egokienak aukeratzea, egoerak eta helburuak zein diren kontuan hartuta.

                          • Problemak ebazteko estrategiak planifikatzea eta eguneroko bizitzako egoeretan aplikatzea.

                          Norberaren autonomiarako eta ekimenerako gaitasuna

                          • Norberaren gaitasunetan konfiantza izatea egoera ezezagunei aurre egiteko.

                          • Planifikatzea, baliabideak kudeatzea eta emaitzak balioestea, problemak ebaztean edo egoera irekietan.

                          Ikasten ikasteko gaitasuna

                          • Ikasketa-prozesuak hitzez adieraztea.

                          Gizarterako eta herritartasunerako gaitasuna

                          • Talde-lanean aritzea; ikuspuntu guztiak onartzea.

                          Espazioa neurtzea eta adieraztea

                          • Testuinguru errealetan zenbait magnitude zehatz-mehatz eta iritzira neurtzea. Hauek: luzerak, edukierak, masak, denborak, azalerak, zabalerak eta moneta-sistemako magnitudeak. Eta horretarako, zenbait unitate, haien arteko baliokidetasunak eta neurri-tresna egokiak erabiltzea.

                          Programazioa

                          IKT GAITASUN OROKORRAK ETA IKASMAILAKOAK*

                          * Lehen Hezkuntzako 5. mailako ikasleentzako “Eskola 2.0” proposamenaren IKT gaitasunerako itemak, eranskin honetatik hartuak: IKT gaitasunen mapa .

                          Bizitza osorako ikaskuntza

                          B1. Komunikatzea eta lankidetzan aritzea

                          • B1.3. IKT baliabide espezifikoak erabiltzea kide eta irakasleekin lankidetzan aritzeko, taldean lan egiteko, modu kritikoan pentsatzeko eta arazoak konpontzeko

                          B2. Ingurune birtualetan moldatzea

                          • B2.1. Ingurune birtual bat maneiatzen hastea eta ingurune horietako oinarrizko eragiketak ikasteko gai izatea

                          B3. Informazioa kudeatu, sortu eta balioestea

                          • B3.2. Irizpide heteronomoak aplikatzea informazio esanguratsua aukeratzeko

                          B4. Sortzaileak izatea eta berritzea

                          • B4.2. Sormena, ikerketa eta berrikuntzaz baliatuz, beren produktuak (bideo-jokoak, aurkezpenak, gailuak) sortzea ahalbidetzen dieten IKT baliabideak erabiltzea, beren interesak betetzeko edo beste batzuek planteatutako arazoei irtenbidea emateko

                          Trebetasun teknologikoa

                          T2. IKTak informazioa bilatu, aukeratu eta aztertzeko erabiltzea

                          • T2.1. Interneteko zerbitzuak erabiltzea (web-bilatzaileak eta beste hainbat) informazioa bilatzeko

                          • T2.2. Interneteko zerbitzuak eta beste estrategia batzuk erabiltzea informazioa aukeratu eta aztertzeko

                          T3. IKTak testu-informazioa prozesatzeko erabiltzea

                          • T3.1. Testu-prozesaketako oinarrizko eragiketak egitea (kopiatu eta itsastea; formatua, lerrokatzea eta orrikatzea zehaztea; irudiak txertatzea; tipografia eta tamaina aldatzea; dokumentuak artxibatu eta inprimatzea)

                          Herritartasun digitala

                          H2. Jabetza intelektuala balioestea

                          • H2.2. Informazioa erabiltzeari buruzko arauak errespetatzea, batez ere bideoen, audioaren, abestien eta monografien jabetza intelektualari dagokionez

                          • H2.3. Webean informazioa erabiltzeari buruzko hitzarmenak ezagutzea, egileei sinesgarritasuna ematearren eta iturriak egoki aipatzearren

                          Programazioa

                          IKASKETA-HELBURUAK

                          • Eguneko denbora neurtzeko sistema behar bezala erabiltzea.

                          • Orduen, minutuen eta segundoen arteko baliokidetasunak behar bezala erabiltzea.

                          • Lexiko espezifikoa zehaztasunez erabiltzea.

                          • Denborarekin loturiko problemak ebaztea.

                          • Tresna informatikoak trebetasunez erabiltzea.

                          EDUKIAK

                          • Historian zehar denbora neurtzeko erabilitako tresnak.

                          • Gaur egun denbora neurtzeko erabiltzen diren tresnen berri izatea eta haiek erabiltzea.

                          • Eguneko denbora neurtzeko unitateak.

                          • Eguneko denbora neurtzeko unitateen arteko baliokidetasunak.

                          Programazioa

                          EBALUAZIO-IRIZPIDEAK

                          • Orduen, minutuen eta segundoen arteko baliokidetasunak ulertzen ditu.

                          • Unitate-aldaketak egiten ditu.

                          • Batuketak eta kenketak sistema hirurogeitarrean egiten ditu.

                          • Lankidetzan aritzen da.

                          • Problemak ikasitakoaren bidez ebazten ditu.

                          Oinarriak

                          SEKUENTZIA DIDAKTIKOAK: HASTEKO, 3 GALDERA

                          Zertarako balioko dizu gida honek?

                          IKTak ikasgelan aplikatzeko proposamen zehatz bat (sekuentzia didaktikoa) planifikatzeko eta praktikan jartzeko, eta proposamen horren bitartez, hauek lantzeko: oinarrizko gaitasunak eta arlokoak, eduki kurrikularrak eta gaitasun digitalak.

                          Zer aurkituko duzu?

                          Gune elkarreragile eta multimedia bat. Bertan, hauek zehazten dira: ikasgelarako programazioa, atazak IKTen bitartez egiteko orientabide didaktikoak, deskargarako estekak eta tutorialak.

                          Zer egin dezakezu?

                          Proposamena irakaskuntzan zuzenean aplikatu, zure ikasgelako testuingurura moldatu, adibideetatik abiatuta jarduera berriak sortu eta zure esperientziak beste irakasle batzuekin partekatu.

                          SEKUENTZIA DIDAKTIKOAK: 5 GAKO

                          Material irekia, pertsonalizagarria eta berrerabilgarria
                          Erabilpen anitzekoa
                          Bertsio bereiziak irakasleentzat eta ikasleentzat
                          ADEaren erabilera ikasgelan
                          Plataforma- eta aukera-aniztasuna

                          Oinarriak

                          Zer da sekuentzia didaktiko bat eta zer eskaintzen digu?

                          Sekuentzia didaktiko bat (SD) jarduera-segida ordenatu bat da, ikasleak gaitasun kurrikularrak zein IKT gaitasunak beregana ditzan diseinatua. Sekuentzia didaktikoetako atalik esanguratsuena elkarren artean lotutako jardueren segida da, ikasle orok jarraitu beharko baitio ikasketa-prozesuan.

                          Funtzio eta ezaugarri ezberdinak dituzten jarduerak lantzeko aukera eskaintzen digu, modu integratuan. Edukia aurkeztea, ulertzea, erabiltzea edo praktikatzea prozesuaren ezinbesteko osagaiak dira, eta elkarri lotutako edukien multzo esanguratsu baten inguruan lan egiteko aukera ematen dute.

                          Chaval Brasilen argazki bat, Flickr webgunean, CC lizentziapean.

                          Sekuentzia Didaktiko bakoitza HOD (Hezteko Objektu Digital) bat edo gehiagoz osatuta dago, eta hauek eskaintzen ditu:

                          • Sekuentziako edukien deskribapena, aurkezpen interaktibo, kontzeptu-mapa, testu eta podcast formatuan, eduki kurrikularrak hala uzten badu.
                          • Edukiaren inguruko hasierako arakatze-jarduera.
                          • Edukiaren inguruko jarraipen-jarduera.
                          • Edukiaren inguruko laburpen- eta ebaluazio-jarduera.
                          • Edukiaren sakontze-jarduera, aukerarik balego.

                          Hainbat jarduera egin daitezke, proposatutako jarduera-segidari jarraituz, edo horietako batzuk aukeratu eta norberaren sekuentziara egokitu.


                          Jardueretan zehar sortutako planteamenduek garatu egin nahi dituzte Lehen Hezkuntzarako Oinarrizko Gaitasunak (hizkuntza-komunikaziorakoa, matematikarakoa, mundu fisikoaren ezagutza eta harekiko elkarrekintzarakoa, gizarte- eta hiritar-gaitasuna, ikasten ikastekoa, eta norberaren autonomia eta ekimenerakoa) eta IKT gaitasunak (Eskola 2.0 proposamenean txertatutako ikasleen IKT gaitasunen maparen arabera).


                          Jarduerak, orokorrean, 2.0 baliabide digitalen erabileran eta sareko lanean oinarritzen dira. Horrenbestez, egindako proposamenetan ikasleak animatuko dira hainbat sare sozialetan informazioa kudea eta argitara dezaten, lankidetzan ari daitezen, eta, eskuratutako informazioa baloratzean, jarrera kritikoa zein hausnarkorra gara dezaten. Aldi berean, gune birtualetan adostutako arauak ezagutzeko eta aintzat hartzeko aukera izango dute.

                          Oinarriak

                          Sekuentzia didaktikoen xedea eta egitura

                          Sekuentzia didaktikoen xedea da ikasleek eduki kurrikularrak ikastea eta gaitasun digitalak eskuratzea, IKTak ikasgelan aplikatzeko proposamen batetik abiatuta.

                          Ikasleek sekuentziako edukietan aurrera egingo dute etapaz etapa. Banaka egingo dute, baina taldeka egiteko jarduerak proposatuko zaizkie. Etapa bakoitzean adierazi egingo zaie zer egin behar duten eta zer baliabide erabili behar dituzten. Sekuentziek ikasleei eskaintzen dizkiete:

                          • Hiru jarduerako edo gehiagoko segida bat, eduki kurrikularrei heltzeko, Lehen Hezkuntzako 5. mailako ikasleei zuzendutako aginduekin
                          • Fitxategi erantsiak, jarduerak egiteko eta koebaluatzeko edo autoebaluatzeko
                          • Ikasleentzako tutorialak, erabiliko diren programei edo web 2.0 zerbitzuei buruzkoak
                          • Sekuentziako IKT baliabide guztiak biltzen dituen atal bat

                          Landuko den edukiaren arabera, hauek eskainiko dituzte:

                          • Jarduerak egiteko erabiliko diren webguneetara, animazioetara eta bideoetara estekak
                          • Ebazteko jarduera elkarreragileak

                          Sekuentziako irakasleentzako gidaren helburu nagusia da irakasleei laguntzea proposatutako ikasketa-segida planifikatzen eta praktikan jartzen. Premisa horiek kontuan hartuta, gidek irakasleei eskaintzen dizkiete:

                          • Proposamen didaktikoaren testuingurua.
                          • Orientabide didaktikoak, ADEren metodologia erabiliz sekuentzia didaktikoak lantzeko.
                          • Proposatutako jardueren erantzunak.
                          • Oinarrizko gaitasunak eta arloaren berariazko gaitasunak.
                          • IKT gaitasunak (Lehen Hezkuntzako 5. mailako ikasleentzako “Eskola 2.0” proposamenean ezarritakoak).
                          • Ikasketa-helburuak, edukiak eta ebakuazio-irizpideak.
                          • Proposamenean erabiliko diren materialak eta IKT baliabideak.
                          • Prestakuntza-eduki osagarriak, irakasleei sekuentzia didaktikoak garatzen laguntzeko (ADE, web 2.0 tresnak eta e-learning plataformak).

                          Oinarriak

                          Ebaluazioa

                          Ebaluazioak, burututako sekuentzien emaitzak aztertzeko tresna ez ezik, ikasketa-prozesua erregulatzekoa ere izan behar du. Horregatik, sekuentzia didaktikoan txertatuta egon behar du, prozesuan landuko diren jardueren parte izan. Jarduera horiek hausnarketa egiteko aukera eman behar diote ikasleari, egiten ari denaz, izan dituen zailtasunez, egin dituen akatsez, behar duen laguntzaz, eta hobetzeko eta aurrera egiteko bideez.

                          Ebaluazio hori hausnarketa-ariketa da, aurretiko ezagutzak prozesuan ikasten ari denarekin lotzeko aukera ematen duena. Akatsak abiapuntu gisa hartzen ditu, zailtasunez jabetzeko eta haiei aurre egiteko. Helburua ez da ikasleek zer ez dakiten jasotzea; jakitea baizik ezaguerak nola aplikatzen dituzten, informazioa nola lotzen duten, konponbideak bilatzeko trebetasunak nola aktibatzen dituzten... Ebaluazio horrek irizpide, adierazle eta ikasketa-helburu zehatzen multzo zabal bat izan behar du oinarrian, ez zenbakizko kalifikazio soil bat.

                          Gaitasunetan oinarritutako ebaluazioak lehenetsi egiten ditu ulertzea, aztertzea, lantzea, justifikatzea eta erantzunak argudiatzea, eta ez informazioa buruz ikastea eta errepikatzea.

                          Proposatutako jarduerak, nahiz azterketa-, koebaluazio- eta autoebaluazio-tresnak irakasleen erreferenteak dira, ikasleen ikasketa-prozesua nahiz haiek lortutako emaitzak baloratzeko.

                          Oinarriak

                          Materialaren aurkezpena eta deskarga

                          Proiektu honen filosofiaren gakoetako bati jarraiki (Arakatu, sortu, argitaratu eta partekatu), material hau irekia, pertsonalizagarria eta berrerabilgarria da. Materiala erabiltzeko, ondorengo prozesuari jarraitu behar zaio. Gida egiteko erabili diren irudiak sekuentzia jakin bati dagozkio (Laburpena) eta, beraz, orientagarriak dira.

                          Sekuentzia didaktiko bakoitzak, ZIP fitxategi bat deskargatzeko atal bat dauka. Material deskargagarria.

                          Lotura hori aukeratzean ZIP fitxategi konprimitu bat deskargatzen da:

                          Gorde fitxategia botoian klik egingo dugu fitxategia gure ordenagailuan deskargatzeko. Behin ordenagailuan izanda, bi klik egingo ditugu fitxategiaren gainean, deskonprimitzeko programarekin ireki eta edukia ikusteko:

                          Landuko dugun materiala non gorde zehaztuko dugu eta karpetak bertara aterako.

                          Behin materiala deskonprimituta, karpeta zabaldu eta hiru karpeta ikusiko ditugu:

                          1. Sekuentziaren edukia: Ikasl_sekuentzia

                          2. Estiloarekin ikusteko behar diren artxiboak: Zz_programa

                          3. Imsmanifest.xml fitxategi bat, Moodle-ek edo antzeko plataforma batek prozesatzeko informazioa duena. Bertan, ikastaroaren edukiak zuzen azalduko zaizkio erabiltzaileari, dagokion balio pedagogikoa erantsita.

                          Oinarriak

                          Zer dago karpeta bakoitzean eta zertarako balio du?


                          Orain karpeta guztiak aztertuko ditugu.

                          Ikasl_sekuentzia

                          Sekuentzia guztiek dute Ikasl_sekuentzia izeneko karpeta bat.

                          • Sekuentzia ikusteko lehen urratsa “index” fitxategia zabaltzea da eta sekuentzia guztian zehar nabigatzea.
                          • Moduluen karpetan hizkuntza direktorio bat dago. Guk “eu” karpeta ikusiko dugu, bertan baitago euskarazko bertsioa.

                          • Karpeta barruan sekuentziaren .html fitxategi guztiak daude zenbakiz ordenatuta. Edozein eduki argitaratu nahi badugu, Dreamweaver (jabedun softwarea) edo Kompozer (software librea) erabil dezakegu.

                          • “01modulua_p.html” fitxategia inprimatzeko bertsioari dagokio.
                          • Materialen karpetan “img” karpeta nabarmentzen da, bertan baitaude sekuentziako irudi guztiak. Baten bat gehitu nahi bada, nahikoa da karpetan txertatzea eta dagokion html lotura egitea.
                          • Modu berean, materiala ere txerta daiteke deskargen (fitxategi konprimituak), .swf fitxategien (eskuliburu eta animazioak) eta inprimatzekoen karpetetan; bertan, materialaren .odt bertsioa dago, editatu eta .pdf formatura esportatu ahal izateko.

                          Zz_programa karpeta

                          Ondoren zz_programa karpetan sartuko gara, bertan baitaude sekuentzia ohiko estiloan bistaratzeko behar diren fitxategi guztiak.

                          Karpeta hori egituratik kanpo mugitzen badugu, materiala modu honetan ikusiko dugu:

                          Imsmanifest

                          “js” karpetak eta imsmanifest.xml fitxategiak ikasketarako plataforma birtualetako nabigatzaileei dagozkie, eta beraz, ez da komeni haiek editatzea.

                          Helburu hauek hartu dira kontuan materialen egitura zehazteko:

                          • Sekuentzian lantzen diren edukiak pertsonalizatzea.
                          • Proposameneko edozein osagai gehitu, aldatu edo ezabatzeko aukera izatea.
                          • Irudiak, materialak eta sekuentzien edukiak berrerabiltzeko aukera izatea.

                          Laguntza

                          Laguntza
                          1. Ezker menua (goitik beherako ordena): sekuentziaren orri nagusiaren ikurra (home), iturriaren tamainaren ikurra, inpresio ikurra, laguntzarako sarrera ikurra eta edukinaren aurkibidearen ikurra.
                          2. Materialaren izena barra eta sekzio aktualaren izenburua.
                          3. Nabigazio geziak (hurrengo edo aurreko orrialdea).
                          4. Edukinarentzako hutsunea.

                          Autor:

                          Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.

                          Irudiak

                          Egin klik irudian, aurrera egiteko:

                          Denbora neurtzea

                          Egin klik irudian, aurrera egiteko:

                          1. Material irekia, pertsonalizagarria eta berrerabilgarria

                          Sekuentzia didaktiko bakoitzak konprimitutako fitxategi bat dauka, deskargatzeko ZIP fitxategi bat, helburu hauekin:

                          • Sekuentzian lantzen diren edukiak pertsonalizatzea
                          • Proposamenean edozein atal gehitzea, aldatzea edo ezabatzea
                          • Sekuentzietako irudiak, materialak eta baliabideak berrerabiltzea

                          Sekuentzia honen fitxategia deskargatzera eta askatasun osoz aztertzera gonbidatzen zaitugu. Esteka honetatik egin dezakezu.

                          Materialen egiturari edo sarbideari buruz laguntza edo orientabideak behar badituzu, ez utzi materialen erabilerari buruzko atala irakurri gabe.

                          2. Erabilpen anitzekoa

                          Sekuentzia didaktiko guztiak bi modutan erabil daitezke:

                            • ONLINE: Kontsultak sarearen bidez eginez, prestakuntza-plataforma baten bitartez edota esteka edo URL baten bidez.
                            • OFFLINE: ZIP fitxategi bat deskonprimituz, ordenagailuan bertan lan egiteko, Internetera konektatu gabe.

                          3. Bertsio bereiziak irakasleentzat eta ikasleentzat

                          Sekuentzia didaktikoak sortzean arreta berezia jarri da bi erabiltzaile-profiletan:

                          • Irakasleek eskura dituzte ikasleei zuzenduriko lan-proposamena aztertzeko sarbidea, gida didaktikoa eta proposaturiko ariketen erantzunak.
                          • Ikasleek eskura dituzte ariketen proposamena ikusteko sarbidea, eta proposamena praktikan jartzeko erabiliko dituzten materialen eta baliabideen zerrenda.

                          4. ADEaren erabilera ikasgelan

                          Sekuentzia didaktikoen diseinuak sustatu egiten du arbel digital elkarreragilea (ADE) erabiltzea. Horrela, irakasle batek hauek egin ditzake ikasgelan:

                          1. Sekuentzia bat aztertu eta, bertatik, taldean aurkezteko edukiak hartu.
                          2. Landu nahi dituen sekuentziaren edukiak, aurkezpenak, animazioak eta materialak proiektatu.
                          3. Pixkanaka, praktika berritzaileak ikasgelako eguneroko lanean txertatu.
                          4. Ariketa elkarreragileak, problemetako egoeren azterketak, eztabaidak eta taldeko zuzenketak erraztu.
                          5. Arbelaren zentzua eta aurkeztutako edukiak indartzeko tresna eta funtzionalitate malguak erabili, ikasleen arreta lortzearren.

                          5. Plataforma- eta aukera-aniztasuna

                          Plataforma- eta aukera-aniztasuna

                          Sekuentzia didaktiko guztiak linean landu daitezke, besteak beste, Moodle edo LAMS plataformen bitartez, ikasleen jarraipenerako eta kontrolerako tresnak baliatuz. Sekuentziak Moodle batean erabili nahi baditugu, beharrezkoa izango da sekuentzien ZIP fitxategia deskargatzea (ikasleen bertsioa) eta Moodle, blackboard edo antzeko ezaugarriak dituen plataforma batera inportatzea.

                          Horretarako, administratzaile-baimena behar da delako plataforma horietan, eta sistemak adieraziko dituen urratsak jarraitu (garrantzitsua da edukia nola inportatu azaltzen duen plataformako tutoriala oinarri hartzea).