4. jarduera

Euskadiko ekosistemak

Eskemak eta marrazkiak erabiliz aztertu ditugu ekosistemak. Nolakoak ote dira benetako inguruneak?

Euskal Herrian askotariko ekosistemak daude: itsasoaren eta mendien artean dago kokatuta; eta, horrenbestez, uretako eta lehorreko ekosistemak daude, bai eta ur gezako edo gaziko ekosistema mistoak ere (padurak eta hezeguneak, adibidez).

Urkiolako Parke Nazionaleko ekosistema batzuk ikertzea eta haietako elementuak bereiztea proposatzen dizuegu.

Urkiolako natura-parkearen kokapena

Iturria: http://www.bizkaia.net/Nekazaritza/urkiola/introduccion/llegar.asp?Idioma=CA&Tem_Codigo=2915

Jarduera

Egin lauzpabost kideko lau talde. Talde bakoitzak Urkiolako Parke Nazionaleko ekosistema hauetako bat landuko du:

1. taldea	Pagadia
2. taldea	Artadia
3. taldea	Larredia
4. taldea	Harkaiztia

Erreparatu irudiari eta irakurri arretaz egokitu zaizuen ekosistemaren deskribapena. Erabili testu-prozesadoreko nabarmengailua deritzon tresna, gutxienez aipatzen diren 5 elementu biotiko eta 3 abiotiko eta haien arteko harremanak bereizteko. Kolore desberdina erabil dezakezue kasu bakoitzerako. Adibidez:

Ziur aski ondo bereiz dezakezue zer kolore erabili den faktore biotikoak nabarmentzeko, zer kolore faktore abiotikoak nabarmentzeko eta zer kolore harremanak adierazteko, ezta?. Bada, egin hori bera zuen testuan.

Bestalde, 2. jardueran taula bat egin duzue uretako ekosistema deskribatzeko; orain, informazioa kontzeptu-mapa batean antolatuko duzue, aurkitu dituzuen elementu guztiak eta haien artean dauden harremanak adierazteko.

Zer da kontzeptu-mapa?

Eskema batean funtsezkoak diren kontzeptuak edo hitzak antolatzeko eta haien artean loturak egiteko modu bat da. Adibidez, “Haritzen adarretan egiten dute habia hontzek” esaldia honela adieraz daiteke kontzeptu-mapa batean:

Ohartu gako-hitzak (‘hontza’ eta ‘haritza’) lauki desberdinetan daudela. Gezi bat hontz hitzetik ateratzen da haritz hitzera iritsi arte, eta bi hitz horiek erlazionatuta daudela adierazten du. Gainera, geziaren erdiko “adarretan egiten dute habia’ testuak erlazio, harreman hori nolakoa den azaltzen digu.

Kontzeptu-mapak oso tresna baliagarria dira grafikoki azaltzeko bai testu batean dauden kontzeptu garrantzitsuenak, bai haien artean dauden erlazioak.

Ausartuko zarete zeuen kontzeptu-mapak sortzera? Aurrera!

Cmap Tool programa erabiliko dugu, kontzeptu-mapak sortzeko baitago bereziki prestatuta; asko erraztuko dizue lana.

Ordenagailuan oraindik instalatu gabe badaukazue, edo laguntza behar baduzue erabiltzen hasteko, kontuan hartu tutorial honetan aurkituko dituzuen jarraibideak: Cmap Tool para alumnos.

Amaitzeko, proiektatu zuen kontzeptu-mapak arbel digitalean, eta konparatu. Badago elementu komunik? Antzekoak dira sortzen diren harremanak? Zer elementu dira desberdin?

Autor

Laguntza

Ezker menua (goitik beherako ordena): sekuentziaren orri nagusiaren ikurra (home), iturriaren tamainaren ikurra, inpresio ikurra, laguntzarako sarrera ikurra eta edukinaren aurkibidearen ikurra.
Materialaren izena barra eta sekzio aktualaren izenburua.
Nabigazio geziak (hurrengo edo aurreko orrialdea).
Edukinarentzako hutsunea.

Autor:

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.

Copyright:

Ikasleentzako Cmap Tools

Egin klik irudian, aurrera egiteko:

Aurkibidea

Ekosistemak: lehorrekoak eta uretakoak
Irakasleentzako gida

Kredituak

ZUZENDARITZA: Narcís Vives
KOLABORATZAILEAK:

PRODUKZIO-ZUZENDARITZA: Antonio Cara
EDUKI-ZUZENDARITZA: Mª Cristina Pérez eta Magdalena Garzón
INGURUNEAREN EZAGUERA ARLOAREN KOORDINAZIOA: Elena Anguera
ZUZENDARITZA TEKNIKOA: Maite Vílchez
EGILEAK: Lorena Natalia Inzillo, María Inés Rodríguez eta Pau Casacuberta
GAZTELERAZKO BERTSIOAREN ESTILO-ZUZENKETA: Anna Betriu eta Joan Martín
EUSKARARA ITZULPENA: Bakun itzulpen eta argitalpen zerbitzuak, s.l.
MAKETAZIOA: Maite Vílchez eta Miquel Gordillo