Orientabideak

ERANTZUNAK

1. jarduera. Nahaste-motak

Nahaste homogeneoak, heterogeneoak eta substantzia puruak bereizteko ariketa:

• Urdaiazpikoa tomatearekin (heterogeneoa)
• Kafesnea (homogeneoa)
• Urrea (substantzia purua)
• Granitoa (heterogeneoa)
• Ura (substantzia purua)
• Kola-freskagarria (homogeneoa)
• Azukrea (substantzia purua)
• Entsalada (heterogeneoa)
• Ardoa (homogeneoa)

Egunean jan eta edandakoen ariketa.

Jarduera erantzun librekoa da, eta taula ikasleek adierazi nahi dituzten janarien eta edarien araberakoa izango da. Hona hemen adibidearen erantzuna:

Elikagaia	Nahaste-mota	Fase-kopurua
Kakaoa esnearekin	Nahaste homogeneoa	1
Galleta gozoak	Nahaste homogeneoa	1
Ura	Substantzia purua	1
Entsalada	Nahaste heterogeneoa	4
Makarroiak	Nahaste heterogeneoa	4
Xerra patatekin	Nahaste heterogeneoa	3
Esne merengatua	Nahaste homogeneoa	1

Nahaste-motei eta faseei buruzko ariketa:

Elikagaia	Nahaste-mota	Fase-kopurua
Kakaoa esnearekin	Nahaste homogeneoa	1
Galleta gozoak	Nahaste homogeneoa	1
Ura	Substantzia purua	1
Entsalada	Nahaste heterogeneoa	4
Makarroiak	Nahaste heterogeneoa	4
Xerra patatekin	Nahaste heterogeneoa	3
Esne merengatua	Nahaste homogeneoa	1

2. jarduera. Nahaste heterogeneoak bereizteko metodoak: dekantazioa eta iragazketa (saio bat)

Ariketa honetan, dekantazioari eta iragazketari lotutako baieztapen hauek egia ala gezurra diren esan behar da:

• Olioa eta ura iragaziz bereizi ditugu (G)
• Ura da olio- eta ur-nahastetik atera dugun lehen osagaia (E)
• Arroza eta ura nahasita badaude, dekantazioa litzateke haiek bereizteko metodorik onena (G)
• Solidoak baino ezin dira bereizi dekantazioaren bidez (G)

3. jarduera. Nahaste homogeneoak bereizteko metodoak: lurrunketa eta destilazioa (saio bat)

Lurrunketa, irakitean ez ezik, giroko tenperaturan ere gertatzen dela ikusteko proposatutako jardueran, likidoaren maila egunak igaro ahala aurreko marken azpian jartzen dela egiaztatu behar da.

Uraren lurrunketa-abiadura urak ukitzen duen azalarekin erlazionatzeko iradokitako jardueran, berriz, aho zabaleko ontzian dagoen likidoa aho meharreko ontzian dagoena baino azkarrago lurruntzen dela egiaztatu behar da.

Destilazio-prozesuan, egoera-aldaketa azkartzeko irakinarazten da ura. Lurruna baloitik igotzen da, eta hozte-hodiraino iristen alboko irteeran barrena. Gero hodi horretan mugitzen da, baina hodiaren kanpoaldean ur hotza dago. Tenperatura-diferentzia horren ondorioz, bero-trukea gertatzen da, eta lurruna, tenperatura jaisteak eraginda, kondentsatu egiten da, eta berriz aldatzen da haren egoera, ur likido bihurtzen baita; azkenik, ura erlenmeyer edo destilagailuaren irteeran horretarako jarritako prezipitatu-ontzian jasotzen da.

Nahasteak bereizteko metodoak zenbait egoerarekin identifikatzeko jardueran, hauek dira erlazio zuzenak:

• Gatza lortzea itsasoko ura erabiliz (lurrunketa).
• Zabortegi bateko burdina-hondakinak bereiztea (imantazioa).
• Harea-nahaste bateko urrezko pipitak berreskuratzea (baheketa).
• Bi likidoren artisau-bereizketa: muztioa eta ardoa (dekantazioa).
• Urak dauzkan lohitasunak kentzea (iragazketa).
• Silizio izeneko solidoa araztea (kristalizazia).
• Ardoa berotzean ateratako alkohola biltzea (destilazioa).

4. jarduera. Destilazio-prozedurari buruzko kontaketa diseinatzea eta prestatzea (saio bat)

Koebaluazio-orriak jarduera hau ebaluatzeko irizpideak ematen ditu.